1. Tekstindeling
Een zakelijke tekst (artikel, brief, beschouwing, enzovoort) heeft vaak een vaste indeling: inleiding, middenstuk en slot. Elk deel heeft een specifieke functie en kan uit meer dan één alinea bestaan. Het middenstuk bestaat meestal uit verschillende alinea’s, inleiding en slot vaak uit één.
Functies van tekstdelen:
Inleiding
- de belangstelling wekken van de lezer door bijvoorbeeld in te gaan op een actuele gebeurtenis, het vertellen van een anekdote of het belang van de lezer bij de zaak benadrukken.
- onderwerp, vraagstelling (in een beschouwing) of de mening die een schrijver over het onderwerp heeft (= standpunt in een betoog) introduceren.
- de opbouw (welke deelonderwerpen er behandeld worden) aankondigen.
Je herkent een inleiding soms ook aan een ander lettertype of omdat die vetgedrukt is.
Middenstuk
- hoofdgedachte uitwerken
- per alinea of groepje alinea’s een deelonderwerp uitwerken
- De eerste zinnen van een alinea introduceren vaak een deelonderwerp en
verbindingswoorden geven vaak het verband tussen de alinea’s aan.
Slot
- samenvatting
- conclusie
- oproep
- afweging
- aanbeveling
Inleiding, middenstuk en slot worden vaak gescheiden door een witregel.
Oefening functiewooorden
2. Tekststructuren
Veel teksten zijn opgebouwd volgens een vaste structuur. Het is belangrijk dat je die herkent omdat je daardoor de tekst beter begrijpt. Deze structuren geven antwoord op een aantal vragen. Als je je voorbereidt op het schrijven van een tekst, is je schrijfplan volledig als je antwoorden hebt op de onderliggende vragen.
Hieronder geven we schematisch een paar veel voorkomende structuren weer.
a. Argumentatiestructuur
Inleiding | standpunt
Middenstuk | argument(en) (voor en tegen met weerlegging) voor je standpunt
Slot | herhaling standpunt
b. Probleem – oplossingsstructuur
Inleiding | probleem
Middenstuk | oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen
Slot | de beste oplossing
c. Verklaringsstructuur
Inleiding | beschrijving verschijnsel
Middenstuk | redenen, oorzaken en gevolgen
slot | beste verklaring, samenvatting
d. Verleden/heden/toekomststructuur
Inleiding | introductie onderwerp
Middenstuk | situatie vroeger, situatie nu,
Slot | toekomstverwachting
e. Vraag – antwoordstructuur
Inleiding | vraag
Middenstuk | antwoorden
Slot | samenvatting of conclusie
Oefening 1 tekstopbouw
Oefening 2 tekstopbouw
=> Tekstopbouw 2
